امروزه رابیتس کاری در صنعت ساختمان سازی به ویژه معماری کلاسیک، در کشور ما بسیار رایج است. رابیتس کاری سقف، دیوار و نمای ساختمان، علاوه بر ایجاد زیبایی و چشم نوازی بنا، جهت پوشاندن بتن و تیرآهن، پیوستگی سطح دیوارها و ساخت یک بستر مناسب برای نصب تأسیسات نیز استفاده می شود. همچنین از دیگر کاربردهای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آکوستیک کردن فضا
- هدایت و جلوگیری از اتلاف دما و رطوبت
- نورپردازی و ایجاد حجم های دکوراتیور
- فضای خارجی ساختمان
- زیبا سازی سردرهای ورودی
- مجسمه های تزیینی
- و …
مزایای رابیتس‌کاری
- در دسترس بودن مصالح و نیروی انسانی
- قابلیت اجرای طرح‌های متنوع (به ویژه اشکال هندسی)
- سرعت اجرای نسبتاً بالا
- مقاوم در برابر زلزله و آتش سوزی
معایب رابیتس‌کاری
- وزن نسبتاً زیاد
- دستمزد بالای گچ‌کار
- مصرف زیاد گچ برای نازک‌کاری
- محدودیت شرایط آب و هوایی و دما در هنگام اجرای لایه گچی
- احتمال بالای ترک خوردگی لایه گچی بخاطر تفاوت همرفت گرمایی بین گچ و رابیتس
رابیتس و انواع آن
رابیتس که به اشتباه راویز نیز گفته می شود، ورقه فولادی مشبک است که از انواع ورق‌های گالوانیزه گرم تشکیل شده است. در واقع این محصول از کشش عرضی و پرس ورق‌های گالوانیزه تولید میشود. بعد از گذر از مرحله برش آماده استفاده میشود. انواع رابیتس بر اساس تعداد ستون (۷، ۹، ۱۱، ۱۳ ستون)، وزن (سبک، متوسط، سنگین) و تعداد چشمه (به تعداد سوراخ ها بین دو ستون چشمه میگویند که عموماً رابیتس ها دو یا سه چشمه هستند) تقسیم می گردد.
سقف کاذب رابیتس
همانطور که می‌دانید امروزه انواع مختلفی از سقف کاذب ساخته میشود که یکی از معروف‌ترین آنها سقف کاذب رابیتس هست که معمولاً از میلگرد و نبشی و تورهای گالوانیزه (ورقه های رابیتس) و گچ ساخته می شود. در واقع سقف کاذب رابیتس، پوشش غیر باربری است که بعد از سقف اصلی اجرا می‌گردد.
اجزاء تشکیل دهنده سقف کاذب رابیتس
- میلگردهای آویز: این میلگردها به شکل دفنی یا جوشی بار اصلی سقف کاذب رابیتس را به سقف اصلی یا تیرآهن‌ها منتقل میکنند. قبل از اجرای سقف صلب، در محل پیش بینی شده در زمان اجرای سقف، قسمتی را در سقف مدفون می کنند و قسمتی را به شکل آویز باقی میگذارند. با خم نمودن انتهای آویز جوشی و جوش دادن آن به اجزای سقف در طول مورد نظر کار ما برای اجرای مرحله بعدی آماده است.
- نبشی‌های باربر: نقش مهم و اصلی نبشی‌ها، انتقالِ بار سقف کاذب به میلگردهای آویز و سقف اصلی است. این وظیفه بر عهده نبشی باربر است. سایز این نبشی‌ها حداقل باید 3 سانتی متر بوده و بیشترین مقدار آن به میزان بار و فاصله‌های آنها و طول آزاد کار بستگی دارد. به طور کلی احتمال دارد حداکثر میزان اندازه نبشی‌های بار به 5 سانتی متر هم برسد. فاصله نبشی‌ها از یکدیگر باید حدود 60 سانتی متر باشد.
- رابیتس یا توری: رابیتس نیز جزء اصلی سقف رابیتس کاری بوده و جنس مقاومی دارد. این محصول فولادی از متصل کردن مفتول‌های نازک گالوانیزه به تعدادی پایه اصلی گالوانیزه تولید میشود.
- مفتول گالوانیزه یا مفتول رابیتس بندی: این مفتول‌ها یکی از بهترین گزینه‌ها جهت فیت کردن رابیتس بندی می‌باشند و جنس گالوانیزه دارند. مفتول‌های گالوانیزه رابیتس بندی، نرمی قابل توجهی داشته و ضد زنگ و مقاوم هستند.
- اندود گچ یا سیمان: اندود گچ یا سیمان در مرحله پایانی کار و با توجه به طرح رابیتس بندی و نحوه قرارگیری سقف و یا مکان سقف کاذب اجرا میشود. در اجرای گچ کاری، محل اجرای رابیتس نیز اهمیت دارد و مهم است طرح رابیتس روی نما اجرا میشود یا در سقف داخلی ساختمان یا بخشی از سقف بیرونی. گچ کاری در دو مرحله انجام میشود:
- پر نمودن حفره‌هاي رابيتس: اجرای این مرحله برای پر کردن حفره‌های رابیتس ضروری است. متأسفانه گچ زیادی در این مرحله مصرف میشود. می توان برای جلوگیری از این مشکل از گچ زنده استفاده کرد. اگر بخواهیم از ملات سیمان استفاده کنیم، باید از ملات پودر، خاک سنگ و سیمان کمک گرفته و ملات به صورت آستر اجرا شود.
- اجرای روکش نهایی: برای تکمیل نهایی و زیباسازی طرح رابیتس این مرحله اجرا میشود. اجرای این مرحله باعث ایجاد سطحی یکنواخت و صاف خواهد شد.
مراحل ساخت سقف کاذب رابیتس به اختصار
- نصب میلگردهای آویز روی سقف اصلی
- اجرای خط تراز (با استفاده از تراز لیزری یا شلنگ تراز) و برش زدن مقادیر اضافه‌ی میلگردهای آویز
- جوش زدن نبشی‌های باربر به میلگردهای آویز
- شکل‌دهی طرحِ سقف کاذب با اتصال میلگردهای فرعی به نبشی‌های باربر
- اتصال توری‌های رابیتس به هم توسط سیم گالوانیزه
- کنترل تراز بودن سقف
- اندودکاری حفره‌های توری رابیتس
- اجرای نور مخفی‌ها
- گچ‌کاری سقف و اجرای طرح نهایی گچ‌کاری
ابزار و نیروی کار مورد احتیاج
ابزار و دستگاه‌های مورد نیاز برای سقف رابیتس شامل مواردی مثلِ دستگاه جوش، انبر آرماتوربندی، قیچی میلگرد بری، شاقول و … است.
جهت اجرای رابیتس کاری سقف ساختمان حداقل به ۴ نفر نیرو نیاز است:
1. يك نفر جوشكار ماهر جهت اجرای زيرسازی.
2. يك كمك جوشكار برای رساندن ابزار و مصالح به جوشكار.
3. يك نفر رابيتس بند ماهر
4. يك شخص برای کمک به رابيتس بندی.
هر چه تعداد افرادی را که روی پروژه کار میکنند، افزایش دهید سرعت کار نیز افزایش پیدا میکند.
نکات ضروری برای رابیتس‌کاری
- زیر سازی سقف رابیتس باید بعد از پایان تیغه چینی و اجرای خاک گچ اجرا شود. البته عملیات نصب کانال‌های کولر هم باید تمام شده باشد. نصب توری رابیتس هم بهتر است بعد از اجرای کامل تأسیسات عبوری از سقف انجام شود.
- میلگردها باید از فولاد نرمه بوده و امکان جوش پذیری مناسبی داشته باشند.
- از رابیتس مناسب با متراژ و نوع سقف یا نما استفاده شود؛ به این معنی که هر چه مقدار فاصله نبشی‌ها از یکدیگر بیشتر بوده و فاصله میلگردهای افقی نیز از یکدیگر بیشتر باشد، جهت جلوگیری از شکم دادن کار باید از رابیتس با تعداد پل و وزن بیشتر استفاده کرد.
- توجه کنید حتما جهت بستن رابیتس یک زیرسازی صحیح داشته باشید و از مفتول گالوانیزه رابیتس بندی برای این کار استفاده کنید.
- شرایط حمل و نگهداری کارگاهی مناسب باشد.
سیم آرماتوربندی
سیم آرماتوربندی در واقع نوعی مفتول آنیل شده یا پخته شده می باشد که خصوصیات شیمیایی خود را حفظ کرده اما از نظر خواص مکانیکی و فیزیکی مفتولی نرم و انعطاف پذیرتر نسبت به مفتول سخت صنعتی می باشد و به سبب رنگ سیاهی که دارد به آن مفتول سیاه یا سیم سیاه می گویند. امروزه، سیم آرماتور بنابر اندازه قطرشان کاربرد فراوانی در حوزه ساخت و ساز، کشتی سازی، نجاری، قالب‌بندی، بسته بندی، تولید توری‌های حصاری و پرسی و … دارند. حتی ردپای آن ها را در ساخت انواع قفسه، الکترود، پانل، قالب سازی و…، میتوان دید.
انواع سیم آرماتوربندی
سیم آرماتوربندی از لحاظ ساخت به دو دسته فابریک و تسمه ای تقسیم می شود.
- سیم آرماتور بندی فابریک: سیمی است که ماده اولیه تولید آن از میلگردهای فابریک است. در پروسه نورد همراه با حرارت دهی در کوره و کشش به قطر مورد نظر (عموماً بین ۱.۵ تا ۴.۵ میلیمتر) رسیده و به سیم آرماتوربندی تبدیل میشود. این نوع سیم، در مقایسه با نوع تسمه ای از کیفیت، مقاومت، نرمی بهتر و البته قیمت بالاتری برخوردار است. از این محصول میتوان در پروژه هایی که شرایط خاصتری دارند، بهره گرفت.
- سیم آرماتوربندی تسمه ای: در ساخت و تولید سیم آرماتوربندی تسمه‌ای، از ضایعات و ورق‌های آهنی و فلزی استفاده میشود. در طی فرآیند تولید سیم یا مفتول سیاه تسمه‌ای از روش‌های نورد و کشش بهره گرفته میشود. ناگفته نماند که، مفتول آرماتوبندی تسمه‌ای نسبت به نوع فابریک آن از استحکام و مقاومت کمتری برخوردار است. در مقابل نوع تسمه‌ای قیمت ارزان‌تری داشته و در دسترس تر است.
همچنین سیم مفتول آرماتور بندی در حالت گالوانیزه نیز تولید وعرضه می‌گردد. در ذیل به این نوع سیم آرماتوربندی می‌پردازیم:
سیم آرماتوربندی گالوانیزه نوعی مفتول است که روی آن یک لایه فلز روی وجود دارد. از این محصول علاوه بر پروژه‌های ساختمانی، در کشاورزی، مرغداری، گلخانه‌ها، فنس‌کشی، اسکوپ‌بندی، رابیتس‌بندی و ساخت وسایل تزئینی نیز استفاده میشود. به‌علت وجود فلز روی، این مفتول می‌تواند دمای 600 درجه سانتیگراد و بالاتر از آن را تحمل کند و مقاومت خوبی در برابر خوردگی و سایش از خود نشان دهد. این محصول در سایزهای 0.5 تا 2.8 میلیمتر تولید و عرضه میشود؛ اما سایز 1.5 میلیمتر آن فروش بسیار بیشتری نسبت به دیگر سایزها دارد. سیم آرماتوربندی نمره 1.5 استحکام خوبی دارد و نرخ آن نیز به‌صرفه‌تر است. البته باتوجه به اینکه فاکتورهایی متعددی روی قیمت آن تاثیرگذار هستند، نمی‌توان بهای مشخصی را برای آن تعیین کرد.
